Στόμιο
Μόλις 7 λεπτά από το Δερβένι και στον παραλιακό δρόμο, θα βρεις το Στόμιο. Μικρό χωριό, όμορφο, με το μπλε στα πόδια του και τους ανέμους στο πλευρό του. Άλλωστε, λέγεται ότι πήρε το όνομά του από τη θέση του, η οποία βρίσκεται στο «στόμιον» των ανέμων.
Διαθέτει καφενείο, ξενοδοχείο, ενοικιαζόμενα δωμάτια και AirBnB’s αλλά και ταβερνάκια με θέα τον Κορινθιακό. Έχει όμορφα σπίτια και παλιά, πέτρινα αρχοντικά. Το Στόμιο απαρτίζεται από γλεντζέδες ανθρώπους, όμορφες εκκλησίες, παρτέρια με λουλούδια και μια μουσικότητα που ξεκινά από παλαιότερα και κρατά μέχρι και σήμερα.
Τι άλλο γνωρίζουμε για το Στόμιο;
Οι κάτοικοι του χωριού – Καταγωγή & Ιστορικά Στοιχεία
Η ιστορία κινείται και μαζί με αυτήν κινούνται οι άνθρωποι ανάλογα με τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής. Μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι κάποια στιγμή που ο Πουκεβίλ πέρασε από την περιοχή μας και έγραψε γι’ αυτήν, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο Στόμιο. Τι βρήκε εκεί; Μια συστάδα δέντρων κι ένα πέτρινο, ψηλό κτίσμα. Θα μπορούσε να είναι το ίδιο κτίσμα με αυτό που συναντάμε δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη σήμερα; Κάποιοι λένε πως είναι πιθανό.
Οι κάτοικοι πάντως λέγεται ότι προέρχονται από το Βουνάκι, χωριό της Αιγιαλείας. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες και πώς αυτές πέρασαν στο σήμερα, μαθαίνουμε ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν περίφημοι κτίστες κι αυτό εξηγεί γιατί τους κάλεσε ο Κιαμήλ Μπέης στην Κόρινθο, προκειμένου να χτίσουν την «τουρκογέφυρα», όπως λέγεται σήμερα. Μάλιστα, ο μύθος λέει ότι τους ζήτησε να περάσουν από πάνω με τα γαϊδούρια και τα μουλάρια τους, προκειμένου να διαβεβαιωθεί ότι είναι στέρεη.
Αφού έμεινε ευχαριστημένος, τους ρώτησε τι θέλουν να τους δώσει. Εκείνοι, μόλις κατέβηκαν από το Βουνάκι, νύχτωσαν στα Σαρανταπηχιώτικα και του είπαν να τους δώσει ένα κομμάτι από την ευρύτερη περιοχή κι έτσι ακριβώς έγινε. Αυτή ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει ο πρώτος πυρήνας δημιουργίας του χωριού που φέρεται να συμπίπτει με το 1820.
Στόμιο – «Το χωριό που δεν κοιμάται ποτέ»
Το Στόμιο έχει χαρακτηριστεί ως «το χωριό που δεν κοιμάται ποτέ». Και πράγματι, δεν κοιμόταν ποτέ! Πάμε να δούμε το γιατί.
Πριν κάποια χρόνια – όχι πολλά – η εθνική οδός δεν υπήρχε. Οπότε, όλα τα αυτοκίνητα, τα φορτηγά και τα λεωφορεία περνούσαν από τον παραλιακό δρόμο. Ο χρόνος για να φθάσει κανείς από την Αθήνα στο Στόμιο ή και το αντίστροφο ήταν περισσότερες από δύο ώρες. Επομένως, οι οδοιπόροι έκαναν μια στάση για να φάνε κάτι και να ξεκουραστούν. Στο χωριό, λοιπόν, υπήρχε ένας καφενές – ψητοπωλείο που διέθετε πίστα και φώτα τα οποία δούλευαν με γεννήτρια (σπάνιο για την εποχή).
Ως εκ τούτου, το Στόμιο αποτελούσε σημείο συνάντησης όλες τις ώρες της ημέρας. Τα φώτα ήταν μονίμως αναμμένα, τα μπρίκια έδιναν κι έπαιρναν και η μουσική δεν σταμάτησε ποτέ. «Γλεντζέδικο χωριό», όπως μας το περιγράφουν οι ντόπιοι.
Θρησκευτική περιήγηση & το Λαογραφικό Μουσείο
Το Στόμιο διαθέτει δύο εκκλησίες. Ο Άγιος Ιωάννης είναι ο πολιούχος του χωριού και ο επιβλητικός ναός βυζαντινού ρυθμού βρίσκεται στην πλατεία. Όμως, το χωριό διαθέτει κι ένα πανέμορφο εκκλησάκι, αυτό του Αγίου Βασιλείου, στην αυλή του οποίου στεγάζεται και το νεκροταφείο. Θα το βρεις σε πολύ κοντινή απόσταση από το κέντρο του Στομίου, μέσα στο πράσινο και τη φύση. Ένα γαλήνιο τοπίο που αξίζει να μπει στη λίστα σου.
Κάτι άλλο που λίγοι γνωρίζουν για τον Άγιο Ιωάννη. Στο υπόγειο της εκκλησίας βρίσκεται ένας μουσειακός λαογραφικός θησαυρός, που απαρτίζεται από χρηστικά αντικείμενα της οικοκυρικής, παιχνίδια, θρανία, βιβλία κ.ά. Όλα μιας άλλης εποχής. Η συλλογή αυτή είναι ιδιωτική πρωτοβουλία του κ. Δημήτρη Στάθη, ο οποίος με πολύ μεράκι κατάφερε να μαζέψει όλα τα προαναφερθέντα και να τα συγκεντρώσει στο σημείο.
Το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα της Ελλάδας
Στην πλατεία του χωριού θα βρεις ένα μνημείο. Είναι αυτό του Έλληνα αεροπόρου Αλέξανδρου Καραμανλάκη, ο οποίος έπεσε με το αεροπλάνο του στην παρακείμενη θαλάσσια περιοχή στις 29 Αυγούστου 1912 και τον μάζεψαν οι ψαράδες του χωριού. Ήταν η παρθενική πτήση του παλικαριού και πρόκειται για το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα της Ελλάδας.
Για να τον τιμήσουν, οι κάτοικοι δημιούργησαν μνημείο, όπου μάλιστα υπάρχει και πλάκα με ποίημα του Ιωάννη Πολέμη που αναφερόταν στον αεροπόρο:
«Σ’ έπαιρνε πάνω ο ουρανός
μα η γη που σ’ αγαπούσε
και κάθε τόσο σ’ έχανε
μα πάντα σε ποθούσε
απ’ τη σκληρή τη θάλασσα
εζήτησε βοήθεια
κι έτσι της είπε:
Πάρε τον μες στα πλατειά σου στήθια
κόψε του τα γοργά φτερά που με λαχτάρα ανοίγει
και δώσ’ μου τον αφτέρουγο
να μην μου ξαναφύγει».
Η Ρόζα Εσκενάζυ κείται στο Στόμιο
Είναι φοβερό πώς η ιστορία περνά μέσα στην ιστορία. Καμιά φορά γράφεις ή αγοράζεις για παράδειγμα κάτι και λίγα χρόνια μετά, αυτό αποκτά αξία πολιτιστική, ιστορική ή άλλη. Στα οδοιπορικά μας και στο κυνήγι της αναζήτησης πληροφοριών για τα χωριά, ανακαλύπτουμε ολόκληρους θησαυρούς. Σε χαρτάκια, τετράδια, φωτογραφίες, προφορικές ιστορίες και σε ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο καθένας. Ακόμη και σε δέντρα, σε πλατείες ή σε κτίσματα, οι ντόπιοι θα σου δείξουν κάτι που έχει αξία για τους ίδιους, τον τόπο ή το χωριό.
Σε μια συνάντηση που είχαμε με τον κ. Χρήστο Φιλιππακόπουλο, κάτοικο Στομίου και παλαιό πρόεδρο του χωριού, πήραμε πέρα από πληροφορίες, ένα περιοδικό στα χέρια μας. Το δίφωνο. Εκεί διαβάζουμε για τη συνέντευξη που έδωσε ο θείος του και συνονόματος, ο Χρήστος Φιλιππακόπουλος στον Ηλία Κατσούλη, τον φιλόλογο, σπουδαίο στιχουργό, συντοπίτη μας. Οι δύο αυτοί έχουν φύγει από τη ζωή σήμερα, γεγονός που φορτίζει ακόμη περισσότερο με συναίσθημα τα όσα διαβάζουμε.
Η συνέντευξη αφορά στη σχέση του Φιλιππακόπουλου με τη Ρόζα Εσκενάζυ, την πασίγνωστη τραγουδίστρια που ερωτεύθηκε τον 25χρονο τότε χωροφύλακα, έζησε στο Στόμιο για αρκετά χρόνια και πέθανε εκεί. Το μνήμα της Ρόζας βρίσκεται στο νεκροταφείο του Αγίου Βασιλείου.
Το Στόμιο σήμερα – Μια γρήγορη ματιά
Αν επιζητάς ήρεμες διακοπές, αλλά την ίδια στιγμή θέλεις να βρίσκεσαι «μια ανάσα» από τα hot δρώμενα της πόλης μας, τότε το Στόμιο είναι αυτό που ψάχνεις. Εδώ μπορείς να κάνεις άνετα τα μπάνια σου, να απολαύσεις τα μεζεδάκια και τον καφέ σου, να σεργιανίσεις με ηρεμία στα σοκάκια του χωριού και ταυτόχρονα να βρίσκεσαι δίπλα στα πολιτιστικά δρώμενα ή την εντονότερη νυχτερινή ζωή που προσφέρουν το Ξυλόκαστρο και το Δερβένι.
Value for money, ηλιοφώτιστο και ανοιχτό… στο στόμιο των εμπειριών και του καλοκαιρινού ή του κρυστάλλινου αέρα, το Στόμιο είναι το χωριουδάκι που θα σε γεμίσει με μοναδικές εικόνες που δεν θα ξεχάσεις ποτέ.
Α! Κάτι που αφήσαμε για το τέλος… Ζευγαρίστικες διακοπές και ήσυχοι προορισμοί χωρίς βιβλίο στην παραλία ή δίπλα στο τζάκι, δεν υπάρχουν. Γι’ αυτό σού προτείνουμε να πάρεις ένα βιβλίο από τη δανειστική βιβλιοθήκη του χωριού και να ζήσεις τις ζωές των νέων σου φίλων, μέσα από τις σελίδες των δημιουργών τους.
Σου λέω… Δεν θα βγάζεις το Στόμιο από το στόμα σου!
*Γράφει η Ιωάννα Δούρη, Comms & Marketing Manager / Φωτογραφίες: Κων/νος Αρβανιτάκης & Ιωάννα Δούρη