Το Θαλερό Κορινθίας θα το βρεις πολύ κοντά στη θάλασσα, σε υψόμετρο μόλις 150 μέτρων και σχεδόν δίπλα στο Άνω Μελίσσι. Όμορφο χωριό, με στενά δρομάκια που οδηγούν από γειτονιά σε γειτονιά, εκκλησάκια, όμορφες πλατείες, ένα πολύχρωμο καφενείο, πολύ πράσινο αλλά και απομεινάρια μιας άλλης εποχής, το Θαλερό έχει τη δική του ιστορία, που είναι εξίσου σημαντική και αξίζει να σας την αφηγηθούμε.
Ποια είναι τα στοιχεία που πρέπει να γνωρίζεις για το Θαλερό; Πώς ο Άγγελος Σικελιανός συνδέεται με το χωριό; Άραγε, πώς ξεκίνησε να δημιουργείται ο πυρήνας του και πού αξίζει να περιηγηθεί κανείς κατά την επίσκεψή του;
Μια ακόμη διαδικτυακή βόλτα σάς περιμένει εδώ, στο Θαλερό μας!
Ο Σελίμ Πασάς και οι πρώτοι οικιστές του χωριού
Το Θαλερό πριν το 1800 δεν κατοικείτο. Τουλάχιστον στη νεότερη Ελλάδα!
Το 1800 όμως αυτό αλλάζει, όταν ο Σελίμ πασάς εγκαθίσταται με τους υποτακτικούς του στο χωριό. Μαθαίνουμε από προφορικές μαρτυρίες ότι ήταν αυτοδιοικητικός υπάλληλος ή φοροεισπράκτορας. Ο πασάς χρειάζεται τη βοήθεια κάποιου ελληνόφωνου, εγγράμματου, ώστε να μπορεί να κάνει τη δουλειά του πιο εύκολα και αποτελεσματικά.
Ο γραμματέας που πολύ σύντομα στέλνεται κοντά του είναι ο Αντρέας Σαρμαγκόπουλος, ο οποίος έρχεται από τα Μεσαία Τρίκαλα, στελεχώνοντας τη θέση του γραμματέα. Μικρός, παιδί ακόμη, όπως μας αφηγείται ο δισέγγονός του κ. Γιώργος Αμάραντος, ο Αντρέας τα πηγαίνει πολύ καλά στη νέα του δουλειά. Ο πασάς είναι πολύ ευχαριστημένος από τις υπηρεσίες του και μόλις το παιδί ζητά να φέρει και την οικογένειά του στο χωριό, ο άρχοντας δέχεται. Μαζί με την οικογένεια του Σαρμαγκόπουλου, ακολουθούν κι άλλοι Τρικαλίτες και σταδιακά άνθρωποι κι από άλλη μέρη της Ελλάδας. Έτσι, το ελληνικό στοιχείο αρχίζει να πολλαπλασιάζεται στο Θαλερό.
Ελληνική επανάσταση – Η φυγή του πασά και ο σφαγιασμός του
Η επανάσταση ξεσπά το 1821. Ο πασάς νιώθει τον κλοιό να σφίγγει γύρω του, καθώς δεν υπήρχε τουρκικός στρατός και κατ’ επέκτασιν, τρόπος για να προφυλαχτεί από τους επαναστατημένους Έλληνες. Έχει όμως σχέδιο. Ο πασάς της αρχαίας Σικυώνας είναι γαμπρός του κι έτσι, παίρνοντας τις γυναίκες, το υπηρετικό προσωπικό (μαζί και τους Έλληνες), κατευθύνεται προς την αρχαία Σικυώνα με σκοπό να «ταμπουρωθεί» πίσω από τα τείχη.
Καθοδόν όμως και λίγο πριν φθάσουν στον τελικό τους προορισμό, ο Α. Σαρμαγκόπουλος τον σκοτώνει στην Τουρκογέφυρα (βρίσκεται μετά τα διόδια του Κιάτου, με κατεύθυνση προς την Κόρινθο) και ο Έλληνας ενώνει τις δυνάμεις του με τους υπόλοιπους επαναστάτες.
Ο κεντρικός ναός και τα εκκλησάκια του χωριού
Όταν οι πρώτοι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στο χωριό, δημιουργήθηκε η ανάγκη ύπαρξης εκκλησίας στο Θαλερό. Με δεδομένο ότι ο πασάς ήταν ευχαριστημένος από τους υποτακτικούς τους, επιτρέπει το χτίσιμο ενός ναού, που αποτελεί ακόμη και σήμερα την κεντρική εκκλησία, την Κοίμηση της Θεοτόκου. Η εκκλησία δεν είχε τη μορφή που έχει σήμερα, καθώς το 1888 έγινε ένας μεγάλος σεισμός που ως αποτέλεσμα είχε το κατακρήμνισμα όλων των κτισμάτων του χωριού. Η ανακαίνιση του ναού έγινε το ίδιο έτος, κάτι που μαρτυράται από το χάραγμα της ημερομηνίας 1888 στην κόχη του ιερού. Αξίζει να πούμε ότι η εκκλησία, τη στιγμή που δημιουργήθηκε, ήταν η μόνη που διέθετε καμπάνα, καθώς κατά την περίοδο του τουρκικού ζυγού, δεν επιτρέπονταν οι καμπάνες στους ναούς.
Άλλα μικρά εκκλησάκια του Θαλερού είναι η Αγία Βαρβάρα (χτίστηκε πριν 40 χρόνια περίπου), η Αγία Σωτήρα και ο Άγιος Αθανάσιος. Ο τελευταίος αποτελεί μάλιστα μοναστικό κτίσμα, το οποίο οικοδομήθηκε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Κατέρρευσε κι αυτό από τον σεισμό του 1888 και ανακατασκευάστηκε σε ρυθμό «βασιλικής». Η τελευταία μοναχή που έζησε εκεί, πέθανε πολύ πρόσφατα, το 2019.
Άγγελος Σικελιανός – Πώς ο μεγάλος ποιητής συνδέεται με το Θαλερό;
Είναι γνωστό ότι ο μεγάλος μας ποιητής, Άγγελος Σικελιανός, έζησε για πολλά χρόνια στην περιοχή μας με την Εύα Πάλμερ και τον γιο τους, Γλαύκο, στη «βίλα Σικελιανού», στη Συκιά. Από εκεί πέρασαν σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο σημαντικός φιλόλογος Μανόλης Τριανταφυλλίδης και πολλές ακόμη μεγάλες προσωπικότητες της πολιτικής και καλλιτεχνικής σκηνής.
Σε απόσταση αναπνοής από τη βίλα, βρίσκεται ένα παλιό διώροφο σπίτι που ανήκε στην Έλλη Μαργαρίτη. Ποια ήταν η Έλλη; Πρόκειται για την κορυφαία Ωκεανίδα και μούσα του ποιητή στις Δελφικές Γιορτές του 1930, τις οποίες αναβίωσαν οι Ε. Πάλμερ και Άγγ. Σικελιανός. Την αποκαλούσαν επίσης και «σβέλτα υφάντρα», γιατί μαζί με την Εύα, ύφανε σε αργαλειό όλες τις στολές των ηθοποιών που έπαιξαν στις παραστάσεις. Τα φορέματα των ηθοποιών που έπαιξαν στον Προμηθέα Δεσμώτη και τις Ικέτιδες το 1927, στους Δελφούς, ήταν επομένως δημιουργήματα της ίδιας της Εύας και της Έλλης Μαργαρίτη.
Οι Σικελιανός, Καζαντζάκης, Μαργαρίτη και Πάλμερ έρχονταν στο Θαλερό για βόλτα, καθώς τους άρεσε πολύ το τοπίο. Είχαν γνωριστεί με τους ντόπιους κι έκαναν παρέα, πίνοντας μαζί καφέ, τρώγοντας κτλ. Οι Πάλμερ και Μαργαρίτη έρχονταν καβάλα στα άλογα, λένε οι αφηγητές μας, φορώντας αρχαίες χλαμύδες. Εντάσσονταν στην παρέα των γυναικών του χωριού, την ίδια στιγμή που ο Σικελιανός κατέφευγε σε έναν τεράστιο πεύκο, ο οποίος κάηκε όταν οι μεγάλες φωτιές έπληξαν την περιοχή μας και έγραφε ποιήματα. Μάλιστα, έχει γράψει και ποίημα για το χωριό. Λέγεται «Θαλερό» και είναι αριστούργημα.
Πολιτιστικός Σύλλογος Θαλερού «Άγγελος Σικελιανός» - Η πιο “cool” ομάδα!
Ένας εξαιρετικά δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος που διοργανώνει εκδρομές, εκδηλώσεις και πολλές ακόμη δράσεις εντός κι εκτός του χωριού είναι αυτός του Θαλερού, ο «Άγγελος Σικελιανός». Ο Σύλλογος υπήρχε από το 2007, ωστόσο, οι γραφειοκρατικές, μα απαραίτητες κινήσεις που αποσκοπούσαν στην αναγνώρισή του από την Περιφέρεια έγιναν αργότερα, με πρωτοβουλία του τωρινού προέδρου, κ. Κώστα Σταθόπουλου.
Βραδιές μαγειρικής με παραδοσιακές και σύγχρονες συνταγές, εκδηλώσεις που γίνονται στον χώρο του Συλλόγου κατά τη διάρκεια εθνικών εορτών, πάρτι με μουσική, προβολή ταινιών και πολλά ακόμη είναι όσα διοργανώνει ο «Άγγελος Σικελιανός».
Ο σύλλογος, με παραχώρηση του Δήμου Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης, εδράζεται στο κτήριο όπου στεγαζόταν το παλιό Δημοτικό σχολείο Θαλερού, το οποίο είναι δωρεά του αειμνήστου Αλέξανδρου Ωνάση.
Το Θαλερό σήμερα – Σημεία ενδιαφέροντος & άλλες πληροφορίες
Στον χώρο του Πολιτιστικού Συλλόγου βρίσκεται δανειστική βιβλιοθήκη, με περισσότερους από 700 τίτλους βιβλίων. Μάλιστα, υπάρχει και βιβλίο για το Θαλερό, το οποίο έχει γράψει ο Ανδρέας Μηλιώτης.
Οι δραστηριότητες των ντόπιων είναι κατά βάση αγροτικές, ενώ οι καλλιέργειες των παραγωγών είναι οι λεμονιές, οι ελιές, τα αμπέλια και η σουλτανίνα.
Το καφενείο της «κυρίας Τούλας», όπως τη φωνάζουν οι ντόπιοι, βρίσκεται απέναντι από την εκκλησία. Από την κουζίνα αναβλύζουν όμορφες μυρωδιές, ψητές και άλλες, που θα σε «σύρουν» στον χώρο της. Μάλιστα, όπως μας ενημέρωσαν οι συντοπίτες της, φτιάχνει μοναδική χορτόπιτα και μαγειρεύει κατά παραγγελία κι άλλα φαγητά, κάνοντας το Θαλερό να γίνεται γαστρονομικό κέντρο ενδιαφέροντος για πολλούς επισκέπτες!
Οι... Θαλερίτες, όπως τους ξέρουμε, μας διηγούνται πολλά! Μας ταξιδεύουν σε σπηλιές, σε μαγεμένες πέτρες, στα χρόνια του Σικελιανού και μας μιλούν για ιστορίες που παραμένουν ζωντανές μέσα από θρύλους κι έθιμα.
Αλλά δεν θα τα αποκαλύψουμε όλα εδώ!
Λοιπόν, τι λες; Πάμε να περπατήσουμε στα μέρη που επισκέφθηκαν οι σπουδαίες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών;
