Ακριβώς μετά τα Άνω Τρίκαλα και σε απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων, στη βορειοανατολική πλευρά του όρου Ζήρειας ή Κυλλήνης, συναντάμε μια ιστορική Μονή που φέρει το όνομα του πολιούχου Ξυλοκάστρου, τη Μονή Αγίου Βλασίου. Πρόκειται για ένα μοναστήρι με ιστορία που ξεκινά από το 1300 – 1400 μ.Χ.
Η παράδοση θέλει την εικόνα του Αγίου να βρέθηκε μέσα σε μια εξαιρετικά δυσπρόσιτη σπηλιά, απομονωμένη από ανθρώπου βλέμματα. Επρόκειτο για μια ξύλινη αγιογραφία του 8ου αιώνα, που δείχνει τον Άγιο ένθρονο να ευλογεί και να κρατά στο αριστερό του χέρι περγαμηνή. Η εύρεση της εικόνας παρακίνησε τον άνθρωπο που την ανακάλυψε να χτίσει ένα ναΰδριο στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται η προαναφερθείσα εκκλησία.
Μπορεί να μην έχουμε σαφή στοιχεία που να αναφέρουν πόσον καιρό παρέμεινε ο μικρός ναός στο σημείο, γνωρίζουμε όμως ότι τη θέση του πήρε το πανέμορφο μοναστήρι του σήμερα που οικοδομήθηκε στα μέσα του 17ου αιώνα. Το 1918, έχουμε την επέκταση του μοναστηριού, με τη δημιουργία ενός γυναικωνίτη στο πίσω μέρος του.
Γιατί ο ναός χτίστηκε στο σημείο αυτό; - Τι αναφέρει ο θρύλος
«Ο ναός θέλω να χτιστεί απέναντι από τον βράχο» είπε ο Άγιος στον πρωτομάστορα μόλις εμφανίστηκε στον ύπνο του, σύμφωνα με την παράδοση. Ο τεχνίτης που σκόπευε να χτίσει το μοναστήρι στη θέση «καμπαναριό» των Άνω Τρικάλων δεν έδωσε σημασία.
Όμως, ο Άγιος Βλάσιος λένε ότι όχι μόνο ξαναεμφανίστηκε στο όνειρό του, αλλά μετατόπισε και τα εργαλεία του το βράδυ στον βράχο, σε διαφορετικό σημείο δηλαδή από εκείνο που τα είχε ο ίδιος αφήσει την προηγούμενη μέρα. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, παρά να υπακούσει στις βουλές του Αγίου και να χτίσει τον ναό εκεί όπου τον συναντάμε σήμερα.
Αξιοπρόσεκτα σημεία του ναού
Ο σημερινός ναός είναι μονοθάλαμος, χαμηλός και φέρει δύο τυφλά τόξα δεξιά. Αξιοπρόσεκτα είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι εικόνες του που αποτελούν έργα του Σκορδίλη. Οι εικόνες φιλοτεχνήθηκαν τον 17ο αιώνα μ.Χ. ενώ το τέμπλο τον 18ο αιώνα.
Την ίδια στιγμή, το εξωτερικό του ναού αποτελεί πραγματικά ένα εξαιρετικά ευχάριστο περιβάλλον, που μόνο σε ορεινό μοναστήρι θα ταίριαζε. Το προαύλιό του είναι μέσα στη φύση με λουλούδια, τραπεζάκια, μια βρύση που φέρνει νερό από το βουνό, καθίσματα και ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στη Γέννηση της Παναγίας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά καλαίσθητο και γαλήνιο τοπίο που προδιαθέτει τον επισκέπτη ευχάριστα.
Οι αγιογραφίες δια χειρός Σαντοριναίου και η αναβίωση του ναού
Αρκετά χρόνια μετά τις παλαιές δόξες του ναού, μόνασε ο Δομέτιος Κασσόρης (1918- 1924), ο οποίος στόλισε τον ναό με λίγες αγιογραφίες, τις οποίες έκανε ο Ν. Σαντοριναίος. Το 1924 ακολουθεί η ηγουμένη Θέκλα Σταυροπούλου που συνέβαλε σημαντικά ώστε το Υπουργείο να αναγνωρίσει την εκκλησία του Αγίου Βλασίου ως επίσημη μονή (1928).
