Παρουσίαση στα πλαίσια του Περιβαλλοντικού τριημέρου του Παναγιώτη Καλλίρη Δασολόγου της Δ/νσης Δασών Κορινθίας στις 17 Μαΐου 2009 στο θέατρο Άγγελος Σικελιανός .
Αιώνες τώρα υπήρχαν φυσικές καταστροφές όπως οι δασικές πυρκαγιές και θα υπάρχουν. Οι κλιματικές αλλαγές είναι εδώ και θα συμβάλουν σημαντικά στην δημιουργία ακραίων φαινομένων. Θυμηθείτε το 2007. Οι απώλειες των ανθρώπινων ζωών και τα τεράστια περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην Πελοπόννησο και Εύβοια δίκαια χαρακτηρίστηκαν σαν εθνική συμφορά. Για κάποιους έφταιξε ο «στρατηγός άνεμος» για άλλους η έκλειψη προετοιμασίας και σωστής διαχείρισης της καταστροφής από το «Κράτος».
Μέχρι και την δεκαετία του 60 οι πολίτες δεν περίμεναν τίποτα από το «Κράτος» γιατί ήξεραν ότι δεν διαθέτει οργανωμένες δυνάμεις αντιμέτωπης καταστροφών.Mη έχοντας άλλη επιλογή χωρίς δεύτερη σκέψη με το χτύπημα της καμπάνας του χωριού έπαιρναν την κατάσταση στα χέρια τους και δρώντας συλλογικά τις αντιμετώπιζαν. Είχαν αποκτήσει γνώσεις που μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά με την εμπειρία.
Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει. Πολλά κράτη, και το δικό μας ανέπτυξαν μηχανισμούς, μέσα και ειδικές δυνάμεις αντιμετώπισης καταστροφών και τεχνογνωσία και δηλώνουν εύκολα ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν καταστροφές.
Σε αυτήν την προσπάθεια εντάχθηκε μετά από σχετική πρόταση της χώρας μας στις 3-4 Ιουνίου 2002 η ίδρυση στην Αθήνα με έδρα τη ΓΓΠΠ ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου για Αντιμετώπιση Δασικών Πυρκαγιών που αποφασίσθηκε στην 8η Συνάντηση των αρμοδίων Υπουργών των κρατών μελών της Ανοικτής Μερικής Συμφωνίας (ΑΜΣ) του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) για την Αντιμετώπιση Μεγάλων Καταστροφών, που έγινε στην Αθήνα στις 21 και 22 Φεβρουαρίου 2000.Μετά από δοκιμαστική περίοδο δύο ετών, εντάχθηκε το 2004 στο δίκτυο των 26 εξειδικευμένων Ευρω-Μεσογειακών Κέντρων που λειτουργούν σήμερα στα πλαίσια της Συμφωνίας. Οι δραστηριότητες και το έργο του ΕΚΕΔΑΠ περιγράφονται προς το παρόν με σχετική λεπτομέρεια στην αγγλική γλώσσα στο δικτυακό τόπο του Κέντρου στη διεύθυνση «www.civilprotection.gr/ecff/ecff.htm». Κύριο αντικείμενο του Κέντρου είναι η έρευνα σε θέματα δασικών πυρκαγιών, όπως πυρκαγιές στην ζώνη μίξης δασών – πόλεων (περιαστικά δάση), χρήση χημικών ουσιών στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, τα μέσα προστασίας και οι επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών στην υγεία.
Με την 2007/779/CE EURATOM απόφαση του Συμβουλίου της 8/11/2007, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας αναδιοργανώθηκε και η συμμετοχή των κρατών-μελών θα μπορεί να είναι πλέον δυνατή μόνο με τη δήλωση Μονάδων (Mοdules) Π.Π., τα τεχνικά χαρακτηριστικά των οποίων έχουν καθορισθεί από την Ε.Ε. Η Ελλάδα δήλωσε έξι Εθνικές Μονάδες πολιτικής προστασίας για την αντιπυρική περίοδο 2009 που διαθέτουν από ένα ζεύγος Διοίκησης εκπαιδευμένο από την Ε.Ε ι. Οι μονάδες αυτές είναι:
(α) 1ο GR MUSAR (1η ΕΜΑΚ/Ελευσίνα, Έρευνα-Διάσωση). ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ
(β) 2ο GR MUSAR (2η ΕΜΑΚ, Θεσσαλονίκη, Έρευνα-Διάσωση). ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ
(γ) 1ο GR FFFP (388M, Θεσσαλονίκη, CL-415, Αεροπυρόσβεση). ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕ/ΠΟΡΙΑ
(δ) 1ο GR MEVAC (Ελευσίνα, Εναέρια Απομάκρυνση Θυμάτων). ΕΚΑΒ
(ε) 1ο GR AMP (Ελευσίνα, Προωθημένο Κινητό Χειρουργείο). ΕΚΑΒ
Τέλος στην αντιμετώπιση και καλλίτερα στην διαχείριση των καταστροφών τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί πολλά υπερσύχρονα τεχνολογικά εργαλεία όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ισχυρές βάσεις δεδομένων (data base) , ειδικά δορυφορικά και επίγεια συστήματα εντοπισμού πυρκαγιών (Hot spots) και μοντέλα προσομοίωσης εξέλιξης μιας πυρκαγιάς και διαχείρισης δυνάμεων. Προηγμένες επικοινωνίες και στερεοσκοπική χαρτογραφία με πλοήγηση σε πραγματικούς χρόνους (real times) και άλλα που συνεχώς αναπτύσσονται. Παρ’ όλα αυτά οι συνέπειες από τις καταστροφές και οι θάνατοι σε κάποιες περιπτώσεις Ελλάδα, Καλιφόρνια, Αυστραλία είναι πολύ μεγάλες. Η διαχείριση μιας δασικής πυρκαγιάς είναι μια εξίσωση με περισσότερες μεταβλητές απ’ ότι σταθερές. Και η διαχείριση τους ακόμη είναι ανθρωποκεντρική .
Μέχρι και σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις οι πολίτες - αρχικά τουλάχιστον - δεν συμμετέχουν ενεργά στην αντιμετώπιση τους αλλά παθητικά. Μόνο όταν αντιληφθούν ότι απειλούνται και ότι το Κράτος είναι ανεπαρκές αντιδρούν με πανικό και βιαστικές ανοργάνωτες κινήσεις.
Φυσικά δεν συζητάμε για την πρόληψη. Εκεί οι πολίτες είναι κυριολεκτικά απροετοίμαστοι ακόμη και σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου όπως οικισμοί μέσα σε δάση ή αγροτικές περιοχές με ξηροφυτική βλάστηση κλπ. Οι κατ’ έτος εκδιδόμενες εγκύκλιοι και Δ/γες για πρόληψη δεν μπορούν να κάνουν τίποτα αν δεν συνοδεύονται και από ειδικά προγράμματα χρηματοδοτήσεων και ευελιξία υλοποίησης τους. Έτσι κάθε χρόνο τα λεμέ για να τα λέμε μέχρι ν’ έρθει η επόμενη μεγάλη καταστροφή και να μετράμε τα αποκαΐδια.
Είναι δεδομένο ότι φυσικές καταστροφές όπως οι σεισμοί, οι πλημμύρες και τα πυρηνικά ή χημικά (βιομηχανικά) ατυχήματα , εκρήξεις δεν μπορείς να τα ελέγξεις αυτά καθαυτά όταν συμβούν. Άλλωστε τα περισσότερα συμβαίνουν πολύ γρήγορα. Μόνο τις συνέπειες τους μπορείς να μετριάσεις και να αντιμετωπίσεις . Οι δασικές πυρκαγιές όμως είναι φαινόμενα που εξελίσσονται σε μεγάλους σχετικά χρόνους και μπορούν στον κατάλληλο τόπο και χρόνο να ελεγχθούν. Δεν χρειάζεται ηρωισμός αλλά καλή γνώση των χαρακτηριστικών τους και του χώρου που εξελίσσονται, μεγάλη εμπειρία, γνώση των μετεωρολογικών συνθηκών και του μικροκλίματος της περιοχής, σωστά εκπαιδευμένους πυροσβέστες, εθελοντές, καλή συνεργασία με τις τοπικές αρχές, και κάποια κίνητρα. Γενικά δεν υπάρχουν πυρκαγιές ανεξέλεγκτες τουλάχιστον σε μεγάλο χρόνο αλλά μηχανισμοί που δεν μπορούν να τις ελέγξουν.
Όλες οι φυσικές καταστροφές χωρίζονται σε τρία χρονικά συνεχόμενα στάδια.
1. Πριν την καταστροφή. Το στάδιο της πρόληψης που είναι και το ποιο σημαντικό για την αντιμετώπιση μιας καταστροφής
2. Όταν συμβαίνει . Διαχείριση καταστροφής.
3. Μετά την καταστροφή. Της αποκατάστασης και ανακούφισης των συνεπειών της καταστροφής και της στήριξης της ζωής.
Παγκόσμια είναι αποδεκτό ότι η επιτυχημένη αντιμετώπιση μιας καταστροφής δεν ξεκινά την ώρα που αυτή αναγγέλλεται και εξελίσσεται αλλά πολλά χρόνια πριν με την σωστή μελέτη , εκτίμηση και σχεδιασμό της αντιμετώπισης της. Δηλαδή την πρόληψη. Η άποψη αυτή επαληθεύεται ιδιαίτερα στις δασικές πυρκαγιές. Είναι εντελώς διαφορετική η εξέλιξη μιας δασικής πυρκαγιάς σε ένα δάσος αδιαχείριστο από ένα δάσος που έχει σχεδιαστεί να αντιμετωπίσει μια πυρκαγιά. Η πρόληψη αποκτά ιδιαίτερη σημασία στα αστικά και περιαστικά δάση που βρίσκονται γύρω από κατοικημένες περιοχές. Η διαχείριση μιας πυρκαγιάς σε αυτές ανάγεται σε μια από τις πιο δύσκολες επιχειρήσεις γιατί από την μια πρέπει να αντιμετωπίσεις να διαχειρισθείς την φωτιά και από την άλλη τους ανθρώπους που απειλούνται από αυτήν. Η αυθαίρετη δόμηση και επέκταση «οικισμών» και διαφόρων εγκαταστάσεων νομίμων και μη και η έλλειψη υποδομών και ενεργειών πρόληψης καταστροφών αποτελεί και θα αποτελέσει και στο μέλλον αίτια και αφορμή πολλών δεινών και εντάσεων. Αν υπάρξει ποτέ σε αυτό τον τόπο σωστή χωροταξία και δοθεί το βάρος που αναλογεί στην πρόληψη, τότε όχι μόνο θα διαχειριστούμε καταστροφές και δασικές πυρκαγιές αποτελεσματικότερα αλλά θα ελαχιστοποιήσουμε το κόστος του τρίτου σταδίου, της «αποκατάστασης» που οικονομικά είναι χιλιαπλάσιο της πρόληψης χωρίς να προσμετρείται σε αυτό το περιβαλλοντικό, ψυχολογικό και κοινωνικό κόστος.
Σήμερα η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών αποτελεί αντικείμενο της Δασικής Υπηρεσίας και η καταστολή του Πυροσβεστικού Σώματος. Η πρόληψη λόγω συρρίκνωσης και μηδενισμού πιστώσεων προς την αρμόδια Δασική υπηρεσία είναι ανύπαρκτη. Και αυτό είναι λάθος. Αντίθετα οι πιστώσεις προς το ΠΣ αυξηθήκαν σημαντικά. Και αυτό είναι σωστό και πρέπει να αυξηθούν γιατί δεν έχουμε άλλη δύναμη στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση καταστροφών. Όμως πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η αντιμετώπιση και ποιο σωστά η διαχείριση τοπικών φυσικών καταστροφών είναι πρωτίστως θέμα τοπικής σχεδίασης οργάνωσης ανάπτυξης και συνεργασίας των τοπικών φορέων και ουσιαστικής εκπαίδευσης των πολιτών του Δήμου. Ακόμη και αν διαφωνούμε με την καθημερινή πρακτική και συμπεριφορά πολλών Δημάρχων σε πολλά θέματα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι ο Δήμος μπορεί να παίξει ουσιαστικό και καταλυτικό ρόλο στην διαχείριση φυσικών καταστροφών. Αρκεί να θελήσει να αποκτήσει, την γνώση, τις υποδομές, να αναπτύξει συνεργασίες και να εμπνεύσει του δημότες του. Σε πολλές χώρες οι Δήμοι από πολλά χρόνια αποτελούν το πρώτο κύτταρο της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών υποβοηθούμενοι από το κεντρικό Κράτος. Εδώ συμβαίνει το αντίθετο.
Πιστεύουμε ότι ακόμη και αν υπάρξουν - που θα υπάρξουν καταλυτικές αλλαγές- ως προς την έκταση και την διοικητική οργάνωση των Νομών και των Δήμων σε ένα νέο σχήμα ο Δήμος πάλι θα είναι το κυρίαρχο οργανωμένο ισχυρό κοινωνικό κύτταρο που θα έχει τις προϋποθέσεις της κοινωνικής συνάφειας και συνεργασίας οριζόντια αλλά και της κρατικής κυβερνητικής υποστήριξης κάθετα, ώστε να μπορεί να διαχειρισθεί σε πρώτο βαθμό τις φυσικές καταστροφές. Το αποκεντρωμένο αυτό σχήμα με πρωτοβάθμιο κύτταρο αντιμετώπισης καταστροφών τον Δήμο πιστεύουμε ότι πρέπει αμέσως τα επόμενα χρόνια να ακολουθήσει το Πυροσβεστικό Σώμα με την διανομή των δυνάμεων του και του εξοπλισμού του στους Δήμους.
Μια από τις βασικότερες παραμέτρους – προϋποθέσεις διαχείρισης μιας φυσικής καταστροφής είναι η άριστη γνώση της περιοχής που αυτή εξελίσσεται. Οι πολίτες και αυτοδιοικητικοί μιας περιοχής είναι εκ των πραγμάτων οι καλύτεροι γνώστες της περιοχής. Κάποιοι από αυτούς αν το θελήσουν μπορούν να γίνουν με κατάλληλη εκπαίδευση πολύ καλοί διαχειριστές της τοπικής κρίσης και να κινητοποιήσουν σωστά και αποτελεσματικά τους πολίτες γιατί τους συνδέουν με αυτούς εκ των προτέρων ιδιαίτεροι τοπικιστικοί, κοινωνικοί, συγγενικοί, επαγγελματικοί, φιλικοί και καμιά φορά και μικροανταγωνιστικοί δεσμοί. Μπορούν να κινητοποιήσουν δημοτικό αλλά και ιδιωτικής χρήσης εξοπλισμό (οχήματα μηχάνημα κλπ) αν έχουν την δυνατότητα της πληρωμής τους από ειδικές πιστώσεις έξω από γραφειοκρατικές διαδικασίες του Δημοσίου Λογιστικού. Σας βεβαιώ ότι το Δημόσιο Λογιστικό ποτέ δεν μπόρεσε να σβήσει ούτε ένα κουκουνάρι.
Μέχρι όμως το κράτος και το ΠΣ που αδιαμφισβήτητα κάνει ότι ξέρει και ότι μπορεί, δυο δρόμοι κατά την ταπεινή γνώμη και εμπειρία μας υπάρχουν. Η ο Δήμος αποφασίζει να αναπτύξει γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες στους πολίτες και τοπικούς φορείς και να εξοπλιστεί με μέσα για να διαχειρισθεί δηλαδή να αντιμετωπίσει στα πρώτα στάδια μια φυσική καταστροφή ή αντιδρά ερασιτεχνικά, σπασμωδικά, πανικοβάλλεται αφήνει τους πολίτες χωρίς καθοδήγηση και περιμένει απλά να έρθει η Πολιτεία…. το Κράτος να τους σώσει. Σε αυτή την περίπτωση η διαχείριση μιας φυσικής καταστροφής είναι θέμα συγκυριών. Αν η φυσική καταστροφή εξελίσσεται βραδέως αν οι συνθήκες δεν είναι εντελώς αρνητικές και δεν υπάρχουν αλλού καταστροφές το Κράτος σίγουρα αργά η γρήγορα θα έρθει. Αν όμως κληθεί να αντιμετωπίσει εκτατικές καταστροφές, και οι συνθήκες είναι ενδεχομένως κάπως αρνητικές όταν έρθει….. ίσως είναι πολύ αργά. Πιστεύουμε λοιπόν ότι πρέπει άμεσα οι τοπικές κοινωνίες να προχωρήσουν στην ανάπτυξη Τοπικών Σχεδίων Δράσης (ΤΣΔ) στα διοικητικά όρια των Δήμων όπως είναι συγκροτημένοι σήμερα. Κανείς δεν γνωρίζει πότε θα έρθει η επομένη μεγάλη καταστροφή. Ως εκ τούτου το διάστημα που απομένει μέχρι αυτήν είναι πολύ κρίσιμο.
Τι είναι όμως το τοπικό σχέδιο δράσης; Είναι μια απλή πρόταση οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας στα όρια του Δήμου . Ένα ανθρωποκεντρικό εργαλείο για την ασφαλέστερη και αποδοτικότερη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και γιατί όχι και άλλων φυσικών καταστροφών. Δεν προτείνει ο Δήμος να υποκαταστήσει το Κράτος. Δεν συγχέει τις προτάσεις της Πολιτικής Προστασίας, του Ξενοκράτη κλπ. Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό. Είναι μια πρόταση - ένα σχέδιο συνεργασίας όλων ανεξαιρέτως των πολιτών. Ένα πακέτο στο όποιο μπορεί κανείς να αναζητήσει και να βρει πολύτιμες πληροφορίες για μια περιοχή ώστε να κινητοποιήσει, καθοδηγήσει και συντονίσει ομάδες, τοπικές δυνάμεις και εξοπλισμό με σκοπό να μειώσει τον κίνδυνο και τις δυσμενείς επιπτώσεις μιας φυσικής καταστροφής. Να υποψιάσει ανυποψίαστους πολίτες και αυτοδιοικητικούς. Είναι διαφορετικό για κάθε Δήμο για να μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες και δυνατότητες του.
Ποιος μπορεί να το φτιάξει; Ο Δήμος με την βοήθεια των αρμοδίων Υπηρεσιών και εμπείρων ειδικών και επιστημόνων γιατί αυτός είναι το πρώτο εν δυνάμει Διοικητικό Κύτταρο στην Ελληνική Κοινωνία. Είναι η τοπική συντονιστική αρχή στα πλαίσια του κρατικού σχεδίου «Ξενοκράτης». Έχει υποδομές όπως κτήρια, αποθήκες, γραφεία, οχήματα, μηχανήματα, Η/Υ, μόνιμο και εποχικό προσωπικό, επιστήμονες, διοικητικούς, τεχνίτες, χειριστές, εργάτες κλπ. Μπορεί να διαχειριστεί πιστώσεις και να αγοράσει εξοπλισμό. Μπορεί να συμβληθεί με εταιρίες παροχής υπηρεσιών και εξοπλισμού. Εάν φυσικά ο Δήμος παραμείνει αδιάφορος η ανενεργός τότε μπορεί να συνταχθεί και οργανωθεί και από οποιαδήποτε τοπική μη κυβερνητική οργάνωση αλλά πολύ ποιο δύσκολα.
Τι περιλαμβάνει: Τις ισχύουσες διατάξεις , τους εμπλεκομένους φορείς, τα καθήκοντα και τις ευθύνες τους, σχετικά με την διαχείριση των δασικών πυρκαγιών. Πίνακες με τηλέφωνα εμπλεκομένων Υπηρεσιών, φορέων , επιχειρήσεων, πολιτών κλπ που εκτιμάται και εχουν δηλώσει ότι ότι μπορούν να προσφέρουν ιδιαίτερες υπηρεσίες σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς . Καταστάσεις με τον υπάρχοντα μηχανικό εξοπλισμό του ΟΤΑ και των ιδιωτών της περιοχής. Σενάρια βασικής εκπαίδευσης , διαφυγής και ασκήσεων. Μνημόνιο ενεργειών. Χαρτογραφικό υλικό για την περιοχή στο όποιο είναι εύκολο να αναγνωριστούν ενδιαφέροντα σημεία και θέσεις για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών. Οποιαδήποτε πληροφορία κριθεί αναγκαία.
Για πόσο καιρό ισχύει; Δεν έχει χρόνο λήξης. Κάθε χρόνο από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο πρέπει να επικαιροποιείται να ανανεώνεται και να βελτιώνεται με βάση την απογραφείσα εμπειρία του προηγουμένου έτους και να προσαρμόζεται πάντα στις υπάρχουσες δυνατότητες.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει; Η τοπική νοοτροπία και ο ωχ-ωχαδερφισμός πολιτών και κυρίως των τοπικών αρχών. Προσπάθειες πατροναρίσματος από τοπικές αρχές και από κομματικούς μηχανισμούς. Γεγονός απαράδεκτο.
Πως μπορούν να ξεπερασθούν; Με το να μπουν μπροστά νέοι σε ηλικία, άξιοι άνθρωποι, έμπειροι ανεξάρτητα του μορφωτικού ή οικονομικού επιπέδου τους. Με την πρόσκληση και αξιοποίηση όλων των πολιτών ανεξάρτητα φύλου, ηλικίας, φυσικής κατάστασης, υπηκοότητας πολιτικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων , πνευματικής ή σωματικής αναπηρίας. Την άψογη και υποδειγματική συμπεριφορά και διαχείριση θέσεων, χρημάτων και υλικών. Με την εναλλαγή πολιτών στις θέσεις κλειδια. Με τον περιορισμό της σύγκρισης τι προσφέρω εγώ και τι εσύ. Οι αιρετοί πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και να παίξουν ουσιαστικό ρόλο ως εθελοντές και όχι ως αρχηγοί. Με την διοχέτευση και προβολή πληροφοριών σχετικά με την σημασία του. Με την διαρκή εκπαίδευση και ενημέρωση των νέων. Με την δημόσια αναγνώριση και προβολή όλων ανεξαιρέτως που συμμετέχουν με οποιονδήποτε τρόπο.
Τι χρειάζεται για να πετύχει. Πρέπει να είναι εύχρηστο, πρακτικό, λειτουργικό και κατανοητό στο μέσο μορφωτικό επίπεδο των πολιτών που θα το υλοποιήσουν. Πρέπει να είναι ρεαλιστικό και προσαρμοσμένο στις τοπογραφικές, οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές δυνατότητες του ΟΤΑ και να είναι ανθρωποκεντρικό. Να μη ζητεί από απλούς ανθρώπους υπερβολικά πράγματα. Να προάγει την συνεργασία. Να δημοσιοποιηθεί με κάθε πρόσφορο μέσο στην τοπική κοινωνία κεντρική εξουσία φορείς υπηρεσίες πολιτικούς, χορηγούς κλπ. Όλοι μπορούν να έχουν ένα ρόλο σε αυτό. Οι πολίτες θα αποκτήσουν ειδικές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες και θα καταξιωθούν από την κοινωνική συμμετοχή και προσφορά τους.
Έχει εφαρμοστεί αυτό κάπου σε ένα Δήμο π.χ; Γιατί φαίνεται πολύ ωραίο για να είναι αληθινό;
Προσπάθειες και ερασιτεχνικά τοπικά σχέδια δράσης με διάφορες παραλλαγές έχουν αναπτυχτεί σήμερα σε περίπου οχτώ Δήμους του Νομού Κορινθίας και σε πολλούς στην υπόλοιπη Ελλάδα με περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά αποτελέσματα. Όπου οι αιρετοί (Δήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι) πίστεψαν, βοήθησαν ενεργά μπήκαν μπροστά ,έβαλαν λίγο το φιλότιμο, το πείσμα και την αγάπη για τον τόπο τους γίνανε μικρά θαύματα.
Οι πολίτε
δεν είναι αφελείς άσχετα αν κάποιοι τους θεωρούν ή τους θέλουν έτσι. Γίνονται ευκολόπιστοι όταν είναι απελπισμένοι. Το κράτος πρέπει επιτέλους να πει την αλήθεια. Το ότι - δηλαδή - δεν είναι σε θέση να διαχειρισθεί μεγάλες καταστροφές χωρίς την συμμετοχή των πολιτών. Δεν είναι ντροπή αυτό. Ούτε δεικνύει ανικανότητα. Κανένα κράτος δεν μπορεί. Ηρθε η ώρα οι αιρετοί να αναλάβουν σοβαρές πρωτοβουλίες και να οργανώσουν τέτοιες προσπάθειες. Και αν δεν το κάνουν τουλάχιστον ας μη περιγελούν, σνομπάρουν και σαμποτάρουν παρόμοιες προσπάθειες μεμονωμένων ή ομάδων πολιτών. Πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία πολλών ετών και να διαθέσουμε λίγο από τον χρόνο μας. Οι νοοτροπίες αλλάζουν μόνο με την ανάληψη των ευθυνών μας, με τις προσακτώμενες εμπειρίες δηλαδή την ίδια την ζωή και την γνώση δηλαδή την παιδεία , την εκπαίδευση.
Οι πολίτες που συμμετείχαν μέχρι σήμερα στην αντιμετώπιση καταστροφών είναι άνδρες, γυναίκες, μαθητές κάθε ηλικίας. Δεν φορούν στολές. Δεν έχουν στρατιωτική πειθαρχία. Δεν δέχονται διαταγές στρατιωτικής νοοτροπίας. Δεν έχουν αρχηγούς. Συνεργάζονται όμως καλά και εμπιστεύονται ο ένας στον άλλον. Ήσαν εκεί σε πολλές πυρκαγιές. Μπορούν και συνεργάζονται με το κράτος. Μένει να δούμε αν το κράτος μπορεί να συνεργαστεί μαζί τους. Μέχρι τώρα δεν τα έχει καταφέρει και τόσο καλά. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να αναγνωρίσει ότι είναι ελεύθεροι και περήφανοι πολίτες και όχι στρατιώτες ή δημόσιοι υπάλληλοί του.
Το Κράτος, οι υπηρεσίες δυστυχώς δεν αλλάζουν εύκολα. Είναι καιρός όμως όλοι εμείς οι ενήλικες που έχουμε ζήσει καταστροφές να αλλάξουμε νοοτροπία, τρόπο αντίληψης για τα κοινά και συμπεριφορές ωχαδερφισμού. Και αυτό να το περάσουμε στα παιδιά μας. Να τα εκπαιδεύσουμε και να τα διδάξουμε. Να τους προσδώσουμε πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς. Έγινε μια μικρή προσπάθεια και λίγοι εκπαιδευτικοί και μαθητές προς τιμή τους παρακολούθησαν λίγα σχετικά σεμινάρια. Όμως δεν φθάνει. Έχουμε πολύ δρόμο μέχρι όλοι οι μαθητές όλα τα παιδιά να αποκτήσουν γνώσεις ικανότητες και δεξιότητες στο πως μπορούν να διαχειριστούν τον εαυτό τους μέσα στον κίνδυνο και να βοηθήσουν συνανθρώπους τους και τον τόπο τους και τώρα και αργότερα που θα διαχειρίζονται τις τύχες και άλλων. Μέχρι τότε αν συμβεί κάτι κακό σε αυτά η σε εμάς κατά την διάρκεια μιας φυσικής καταστροφής ας μη ψάξουμε να βρούμε τον φταίχτη. Αρκεί απλά να κοιτάξουμε τον καθρέφτη μας.
Με εκτίμηση Παν. Καλλίρης
