Το Χελυδόρι έχει δύο οικισμούς: 1) έναν ορεινό - ορεινό Χελυδόρι - ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός με το όνομα Κούτος. Βρίσκεται στο ίδιο υψόμετρο σχεδόν με τη Ζάχολη και έχει αξιόλογη παραγωγή οπωροκηπευτικών, και 2) έναν πεδινό, με το όνομα σήμερα Μεντουργιάνικα. Τα Μεντουργιάνικα εκτείνονται κατά μήκος του Ζαχολίτικου ποταμού και νότια του Δερβενίου, σε ελάχιστη απόσταση απ' αυτό.
Στο ορεινό Χελυδόρι (Κούτος) και νότια του οικισμού, σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρων υπάρχει η ιστορική Μονή του Προφήτη Ηλία που κτίστηκε τον ΙΔ' αιώνα. Είναι μονή βασιλικού ρυθμού, η οποία αναστηλώθηκε μετά την κατάρρευσή της το έτος 1754 με άδεια των Τουρκικών αρχών (Χοτζέτι), η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα στο αρχείο της Μονής, στο οποίο επίσης φυλάσσεται σημαντική συλλογή Τουρκικών και Ελληνικών προεπαναστατικών εγγράφων. Μετόχι της Μονής (γυναικείας σήμερα) για τη χειμερινή διαμονή των μοναχών, λειτουργεί στα Μεντουργιάνικα, με τιμώμενο τον Αγ. Γεράσιμο.
Αξιόλογη ιστορικά είναι και η εκκλησία του Αγ. Νικολάου που κτίστηκε στον Κούτο, πριν το έτος 1798, από την οικογένεια Μαμωνά, η οποία ήλθε και εγκαταστάθηκε εδώ γύρω στα 1300 μ.Χ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού με τις αγιογραφίες του. Στον Κούτο υπάρχει ακόμα το ησυχαστήριο του Αγ. Ιωάννη, στο οποίο διαμένει μια μοναχή.
