Από στόμα σε στόμα κι από τις γιαγιάδες στα εγγόνια, ταξίδευε ένα παραμύθι. Πρόκειται για μια παράδοση που ανέφερε την ύπαρξη μιας «νεραϊδοσπηλιάς» στο Πιτσαδαίικο βουνό. Μπορεί, λοιπόν, για αιώνες ολόκληρους το παραμύθι να έμεινε ζωντανό, ωστόσο, κανείς δεν περίμενε τι μπορεί να σήμαινε πραγματικά. Μέχρι που το έτος 1934, ένας βοσκός ανακάλυψε μια δύσβατη σπηλιά που σήμερα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα του παγκόσμιου πολιτισμού.
Ο λόγος φυσικά για το Σπήλαιο του Πιτσά ή αλλιώς, «τη Σπηλιά του Σιαφτουλή», όπως την αποκαλούσαν οι ντόπιοι, που έφερε στο φως τους πασίγνωστους «πίνακες του Πιτσά» (τέσσερις σε αριθμό) που χρονολογούνται στο 540- 530 π.Χ. .
Πού θα βρεις το Σπήλαιο του Πιτσά;
Κοντά στην κορυφή του Πιτσαδαίικου βουνού, πάνω στην οποία φθάνει κανείς έπειτα από κοπιαστική ανάβαση µιάµισης ώρας, ανοίγεται το στόμιο του σπηλαίου (περίπου 20µ). Σήμερα, το Σπήλαιο είναι κλειστό για το ευρύ κοινό, καθώς προστατεύεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες, ως αρχαιολογικός χώρος.
Γιατί θεωρείται τόσο ξεχωριστό;
Όταν οι αρχαιολόγοι έφθασαν στο Σπήλαιο, αντίκρισαν πλήθος από αντικείμενα που μαρτυρούσαν ότι επρόκειτο για έναν χώρο σημαντικής ιστορικής αξίας. Μάλιστα, ένας από τους επιστήμονες, στη θέα των ευρημάτων αναφώνησε «θα πάρω προαγωγή», πανηγυρίζοντας! Κανείς όμως δεν μπορούσε να φανταστεί το ακριβές μέγεθος της σημαντικότητας του ευρήματος.
Οι πίνακες του Πιτσά θεωρούνται σήμερα ως οι πιο αρχαίοι πίνακες ζωγραφικής στον κόσμο. Μέχρι την ανακάλυψή τους, νομίζαμε ότι η πρώτη απεικόνιση ζωγραφιάς σε ξύλο χρονολογείτο στον 4ο αιώνα π.Χ. από πίνακες που είχαν βρεθεί στην Αίγυπτο. Όμως, η ιστορία της τέχνης πρόσθεσε ένα ακόμη «κεφάλαιο» στις μπροστινές σελίδες του «βιβλίου της», χρωματίζοντάς το σε χρώματα… Κορινθιακά!
Τι σήμαινε για τους αρχαίους το σημείο;
Η σπηλιά όλα δείχνουν πως ήταν ιερό, όπου γίνονταν θυσίες ζώων, προς τιμήν μιας θεάς ή θεού. Εικάζεται ότι ήταν χώρος λατρείας της θεάς Αρτέμιδος ή του Διονύσου. Μάλιστα, πρέπει να ήταν γνωστός σε όλο τον ελλαδικό χώρο, καθώς στο σημείο βρέθηκαν νομίσματα από πολλά μέρη της Ελλάδας.
Το γεγονός αυτό μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στο ιερό γίνονταν τάματα, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα σε χριστιανικούς ναούς. Οι άνθρωποι κατέφθαναν από μακριά και έδιναν τον οβολό τους, προκειμένου να ζητήσουν από τους θεούς να γεννήσουν υγιή παιδιά.
Λοιπά ευρήματα που μαρτυρούν τις συνήθειες της εποχής
Μπορεί οι πίνακες ζωγραφικής να αποτελούν την πιο σπουδαία ανακάλυψη σε σχέση με το σημείο, ωστόσο, πλήθος από αντικείμενα που πλαισίωναν το ιερό, μαρτυρούν τις συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων και μας δίνουν στοιχεία για τις τελετουργίες τους.
Στη Σπηλιά βρέθηκαν τα εξής:
- Ειδώλια και τερρακότες – Λέγεται μάλιστα ότι οι μαθητές που κατέφθασαν στο σημείο την ημέρα της ανακάλυψής του, παρουσία του δασκάλου και των αρχαιολόγων, έπιασαν τα αγαλματίδια και άρχισαν το παιχνίδι. Ο δάσκαλος τότε έβαλε τις φωνές, ώστε να μην καταστρέψουν άθελά τους τίποτα.
- Αγγεία
- Άλλα αντικείµενα από χαλκό, από ξύλο, από κόκαλο – Χαρακτηριστικά είναι τα κόκαλα από τους αστραγάλους ζώων, που μάλλον αποτελούσαν μέρος λατρευτικών τελετών
- Νομίσματα – Βρέθηκαν νομίσματα από όλη την Ελλάδα, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το σημείο αποτελούσε έναν ξακουστό λατρευτικό τόπο. Άνθρωποι κατέφθαναν και έδιναν τον οβολό τους, κάνοντας ένα τάμα, όπως ακριβώς συνηθίζεται και στη χριστιανική θρησκεία.
